روز ولنتاین، تاریخچه، آداب و رسوم و جشن ها

14 ام ماه فوریه هر سال (برابر با تاریخ ولنتاین امسال: 25 بهمن ماه ) در سراسر دنیا، شکلات، گل و کادو بین افرادی که به یکدیگر عشق می ورزند رد و بدل می شود؛ همگی به نام “سِینت ولنتاین”! اما این قدیس اسرارآمیز کیست و این آداب و رسوم از کجا آمده است؟ از تاریخچه این تعطیلات که به قرن ها قدمت دارد، از آداب دوره روم باستان تا سنّت های ویکتوریای انگلیس را در ادامه بخوانید با ما همراه باشید در فرنون بلاگ

تاریخچه روز ولنتاین و حامیان این قدیس در رمز و راز غوطه ور است. ما می دانیم که ماه فوریه از گذشته های دورتر به عنوان روز عشق (رومنس) جشن گرفته میشده است. روز ولنتاین، آنگونه ای که این روزها میشناسیمش، ردپایی از هر دو سنّت، مسیحیت و روم باستان است. اما قدیس ولنتاین که بود؟ و چگونه با این آداب و رسوم باستانی ارتباط پیدا کرد؟

کلیسای کاتولیک حداقل سه قدیس مختلف به نام های ولنتاین (Valentine) و ولنتینوس (Valentinus) معرفی کرده است، که همگی آن ها کشته شده اند! برخی از افسانه ها مدعی اند که ولنتاین کشیشی بوده که در قرن سوم در روم خدمت میکرده است. در زمان امپراتور کلودیوسِ دو، ازدواج بر مردان جوان غیرقانونی اعلام شد؛ زیرا او معتقد بود مردان مجرد سربازان بهتری نسبت به آنانی هستند که زن و یا خانواده دارند. ولنتاین، با دیدن فرمان بی عدالتی، کلودیوس را به جنگ طلبید و به ازدواج مردان جوان به صورت مخفیانه ادامه داد. کلودیوس وقتی متوجه اقدام ولنتاین شد دستور قتل او را صادر کرد.

برخی از داستان ها پیشنهاد می دهند که ولنتاین ممکن است در تلاش برای کمک به نجات مسیحیان از زندان های خشن رومی ها کشته شده باشد. بر اساس یک افسانه، ولنتاینِ زندانی شده در واقع اولین تبریک “ولنتاین” را خودش فرستاد، بعد از اینکه عاشق دختر جوانی(احتمالا دختر زندانی  کننده اش) که او را دوران زندانی بودنش می دیده است. قبل از مرگ ولنتاین، گفته شده است که او نامه ای برای او نوشته است و زیر آن را با نوشته:“From your Valentine” به فارسی “از ولنتاینِ تو (از طرف ولنتاینت)” امضا شده است که امروزه این متن به عنوان اصطلاحی است که از آن استفاده میکنیم، هرچند حقیقت پشت افسانه ولنتاین تیره است. تمامی داستان ها حکایت از تاکید بر نمایش جذبه دلسوزانه، قهرمانه و از همه مهمتر شکل رومانتیک آن دارد.

برخی ها معتقدند که روز ولنتاین در اواسط ماه فوریه جشن گرفته می شود، دلیلش را نیز بزرگداشت سالگرد و یا خاکسپاری ولنتاین می گویند؛ که احتمالا 270 سال بعد از میلاد مسیح می باشد. برخی دیگر معتقدند که کلیسای مسیحی ممکن است تصمیم گرفته باشد تا روز جشن قدیس ولنتاین را  در اواسط فوریه قرار دهد تا این جشن بت پرستی لو پِر کِیلیا (Luper.calia)  را مسیحی ترش کنند و از فضای بت پرستی خارج کنند.

برای شروع فستیوال، اعضای این فستیوال (lu per ci ها به قولی)، کشیش های رومی رتبه دار، در یک غار مقدس جمع میشدند جایی که بنیان گذارانان روم، رمولوسِ نوزاد و رموسِ نوزاد آنجا بوده اند؛ آن ها بر این باور بودند که این دو نوزاد توسط یک ماده-گرگ یا لو پا (lu pa) مراقبت می شوند. کشیش ها یک بز برای باروری، یک سگ برای پاکی و طهارت، قربانی میکردند. سپس پوست بز را به صورت نوارهایی در می آوردند؛ آن را در خون قربانی می غلطاندند و به خیابان ها میبردند و به آرامی و لطافت با آن زنان و زمین های کشاورزی را میزدند. از عجیبیِ این قضیه بگذریم، زنان رومی مشتاق به این ضربه و تماس پوست بز بوده اند، زیرا آن ها بر این باور بودند که در همان سال باردار خواهند شد. در ادامه روز، بر اساس افسانه ها، تمامی زنان جوان در شهر اسم خود را در یک گلدان بزرگ می انداختند. مردان مجرد شهر هر کدام نامی را از کوزه در می آوردند و برای یک سال با زن انتخاب شده خود زوج میشدند. این زوج شدن ها اغلب به ازدواج ختم میشد!

لو پِر کِیلیا از اقدامات اولیه مسیحیت نجات یافت اما غیرقانونی نامیده شد، “غیر-مسیحیان تلقی شدند”. در انتهای قرن پنجم بود که پاپ گلاسیوس، 14 فوریه را روز ولنتاین نامید. دیری نگذشته بود، که آن روز دقیقا با عشق ارتباط پیدا کرد. در قرون وسطی، در فرانسه و انگلیس مردم بر این باور بوده اند که 14 فوریه آغاز زمان جفت گیری پرندگان است. از آن سو به این ایده افزوده شد که اواسط روز ولنتاین باید روزی باشد برای عشق.

تبریکات ولنتاینی از دوره قرون وسطی به بعد محبوب بوده اند هرچند متن ولنتاین نوشته شده ای تا بعد از سال 1400 دیده نشده است. تنها متن ولنتاین نوشته شده ای که هنوز موجود است شعری است نوشته چارلز (Charles)، دوکِ اورلئان، به همسرش در 1415، هنگامی که در برج لندن با دستگیری در جنگ آگینکُرت (Agincourt) زندانی شده بود. ( این پیام تبریک اکنون بخشی از مجموعه دست نوشته ها در کتابخانه بریتانیا در لندن می باشد). چندین سال بعد، گفته می شود که پادشاه هنری پنجم نویسنده ای به نام جان لیدگیت (John Lydgate) را استخدام می کند تا نامه تبریک ولنتاینی برای او بنویسید که او به کترینِ والوئیس بفرستد.

علاوه بر آمریکا، روز ولنتاین در کشورهایی همچون کانادا، مکزیک، انگلیس، فرانسه، استرالیا و ایران(! این مقاله ترجمه است و ایران ویرایشِ نویسنده می باشد!) نیز جشن گرفته می شود. در انگلیس، جشن گرفتن روز ولنتاین به عنوان جشن محبوب از قرن هفدهم آغاز شد. در اواسط قرن هجده، در میان دوستان و عاشقان از هر طبقه اجتماعی، رد و بدل کردن نشانه هایی از محبت یا یادداشت های دست نوشته رواج پیدا کرد؛ تا سال 1900 که کارت های چاپ شده جایگزین دست نوشته ها شدند. دلیل این اتفاق و از بین رفتن متن های تبریک دست نوشته، پیشرفت در تکنولوژی و صنعت چاپ می باشد :).

کارت های آماده برای ابراز احساسات راه آسان تری است برای اوقاتی که امکان ابراز مستقیم احساسات وجود ندارد. هرچند در این میان نرخ های پستی ارزان تر نیز در افزایش محبوبیت کارت روز ولنتاین سهم داشته است.

آمریکایی ها، احتمالا رد و بدل کردن کادو ولنتاین دست ساز را در اوائل 1700 میلادی شروع کرده اند. در دهه 1840، استر ای هولند (Esther A. Howland) اولین و پرفروشترین های هدیه ولنتاین را در آمریکا تولید انبوه کرد. هولند، به “مادر ولنتاین” شناخته می شود؛ سازنده دست سازه های استادانه با تور زیبا، ربان و عکس های رنگارنگ که به scrap شناخته میشدند. امروزه، بر اساس اداره کارت های تبریک، سالانه چیزی قریب به 1 میلیارد کارت تبریک ولنتاین ارسال می شود که ولنتاین را دومین بزرگترین تعطیلات پر کارت تبریک در سال میکند (تقریبا 2.6 میلیارد کارت برای کریسمس ارسال می شود).